Werkzaam in de kunstsector, omgeven door veel makers… verbaast het mij hoe weinig bekenden naar de Documenta in Kassel gaan deze zomer. Wel weten ze er allemaal van.

Te drukke programma’s, te veel andere dingen of heeft de Documenta geen prioriteit meer in de tijd van globalisering en internet? Ik kan er nog niet helemaal de vinger opleggen waarom dit zo is.

Zelf heb ik er vier dagen rondgelopen en was het waard? Jazeker! Elke dag dat ik er langer was, werd ik meer en meer getriggerd door het uitgangspunt van de 14^e Documenta georganiseerd door de Poolse curator Adam Szymczyk en zijn team. En omdat je de tijd nam om de individuele werken te bekijken en omdat je regelmatig een ander werk van een bepaalde kunstenaar op een tweede of derde locatie tegenkwam.

(Parthenon met de verboden boeken)

Athene: dat is het thema, wat kunnen we leren van Athene. Het is  meer dan alleen een thema. De Documenta startte in Athene, niet als voorproefje maar als volwaardige Documenta. De vorige Documenta speelde ook op diverse plekken, maar was buiten Kassel niet zo uitgebreid.  Athene, het hoofdthema, het oude Griekenland en de start van onze democratie. Maar pas op dat je dat  niet idealiseert, zoals duidelijk werd in de overtuigende video-installatie in het ronde gebouwtje Giesshaus van de Griekse Angela Melitopoulos.

(GiessHaus)

Athene, democratie versus niet-democratie/onderdrukking van bijvoorbeeld minderheden. Athene, de crisis en de vluchtelingenproblematiek. Overal kwam het in terug. Een mooie geste was de Griekse kunst naar het Fridericianum te halen, maar het was niet het meest interessante. Ik werd vooral gegrepen door de wat kleinere exposities. Daarbij bleek telkens dat de locatie bewust was gekozen, dat een werk niet voor niets daar was. Zo maakte de Irakese Hiwa K. een prachtige video te zien in het Stadsmuseun, waarbij later bleek dat de stadsmaquette van Kassel na het bombardement tijdens WOII hiervoor als basis diende.

(ander werk van Hiwa K. op Documenta)

Naast het hoofdthema zijn er kleinere thema’s, zoals het zoeken naar een ideale samenleving en daarvoor eigen lesmethodes ontwikkelen, dat je bijvoorbeeld terugzag in de installatie in het park van de Chileense groep Ciudad Abierta.

(installatie  van Ciudad Abierta)

 

Opvallend vind ik dat elke keer weer Ulises Carrion met zijn boekenwinkel en mail-art uit de jaren zeventig komt opduiken, dat blijkt toch een grote catalysator te zijn geweest.

Echte heel veel ‘kunst voor de kunst’ hing er niet, ook al was Dejeuner sur L’herbe – het toonbeeld van L’art pour l’art- wel aanwezig op een groot geschilderd doek op de nieuwe centrale plek (mooie grote hal).

(Neue Neue galerie)

Mijn voorkeuren:

Het werk van de Israëliër Roee Rosen: een wonderschone en absurdistische gezongen video over de heftige Israëlische problematiek met stofzuigers die het zand van de woestijn wegpoetsen. Bij Museum Grimm zag ik zijn werk terug in de vorm van een grote reeks tekeningen en tekstbewerkingen geïnspireerd op Shakespeare.

De bakkerij en de tekeningen-installatie van de in Nederland wonende Mounira Al Solh (Beirut, Gerrit Rietveld en daarna Rijksacademie): indrukwekkend verhaal van een kunstenaar met een Arabische achtergrond.

Intrigerend werk van Vivian Suter in de mooie glass-pavillons, een kunstenaar die al jaren in Peru woont, samen met haar oude moeder, waarvan ook werk te zien is op de Documenta in de Neue Galerie. Filmer Rosalind Nashashibi maakte weer een film van hun leven in hun huis (te zien in Otteneum).

Ook een mooie presentatie van de Zwiterse Schilder Miriam Cahn die een serie schilderijen over vluchtelingen maakte.

En dan heb je nog de video over Griekse orthodoxe koorzangen, de torens van Ibrahim Mahama,, een prachtige oude video Bill Viola, het fluisterbos in het park en en en ….en natuurlijk ook de heerlijke Documenta-terrasjes en het mooie park.

Op Pinterest heb ik een bord gemaakt over de Documenta. Meer foto’s vind je hier.