In het Haags Gemeentemuseum hangen nu de oude etsen en schilderijen van Anton Heyboer (1924-2015). Bijzonder hoe zijn carrière is verlopen.
Een schitterende carrière had hij in het vooruitzicht in 1964. Zijn monumentale etsserie hing dat jaar op de derde Documenta in Kassel. Zijn werk werd door musea in binnen- en buitenland verkocht. Maar vrij abrupt in 1975 keerde hij zich af van het internationale kunstcircus en trok zich terug in de polder van Noord-Holland. De mythe bleef hangen van een maffe kunstenaar, woonachtig in een boerderij met die 5 vrouwen, maker van vluchtige schilderijen en tekeningen. Ook dat beeld kreeg ik van hem.
Genoeg over zijn persoon, terug naar de werken, want daar gaat het ten slotte om. De monumentale etsserie die hij toen in Kassel liet zien, bestaat uit losse vellen etsen, in zwart gedrukt, kleine plaatjes in rood, en met de hand extra gestempeld als een soort echtheidsverklaring. Na jarenlang zoek geweest te zijn, is het nu het pronkstuk van de expositie. Mooi vlak opgehangen, direct op de muur en daarover een glasplaat. Ik ben benieuwd of het zo ook in Kassel hing. Woeste geetste lijnen. Meestal niet super schoon afgeslagen, integendeel, zodat je nog heel wat grijzen ziet. Soms toch weer wel schoon afgeslagen en vallen de witte rondjes bijvoorbeeld extra op. Tekst overal. Ongepolijst. Zo aards zijn deze etsen.
(details van de etsserie Het goede moment, 1964, met zelfportret en kleine stukjes aan de zijkanten van de losse etsbladen)
In zijn biografie wordt beschreven hoe hij naar het IJsselmeer of de polder reed om daar de etsplaten buiten te bewerken en hoe hij met zuren smeet. En dan hamer ik er in de Grafische Werkplaats op om zo schoon mogelijk te werken, liever ijzercloride dan salpeterzuur, liever plantaardige schoonmaakmiddel gebruiken dan terpentine. Pff…!
Zijn eigen mysterie zijn eigen systeem of wereld met vrouwelijke figuren, lijnen en formules, gebaseerd op zijn eigen leven. Het doet me een beetje denken aan de eigen systemen, zoals we die kennen van Marc Manders of aan Beuys, waaraan het museum refereerde. In de expositie komt dit goed naar voren. Het geheel is een ode aan de andere Heyboer en met recht.
De expositie is nog tot februari 2018 te zien.